Inbreng eerste termijn PUUR NOORDWIJK

PUUR NOORDWIJK is gedurende de gehele discussie rond de bestuurlijke toekomst van Noordwijk standvastig, open, transparant en eenduidig geweest: Noordwijk moet samenwerken.

Maar dat wil niet zeggen dat Noordwijk daarom ook haar zelfstandige beslissingsbevoegdheid op het gebied van lokaal onderwijs, inrichting van de lokale wegen en winkelstraten, lokale zorg, lokale bouwontwikkelingen, lokale veiligheid, subsidie aan lokale sport-, muziek- verenigingen, onvoorwaardelijk moet afstaan aan een nieuw te vormen, niet rechtstreeks gekozen extra bestuurslaag.

Samenwerken in de Duin- en Bollenstreek moet anders! Hierover later meer.

Voorzitter,

Eerst deel ik met u mijn persoonlijke ervaring in de Klankbordgroep.

Tot het verschijnen van het rapport van Blaauwberg “Strategische Samenwerking in de Duin- en Bollenstreek” in juni van dit jaar, was ik nog enigszins optimistisch. De samenwerking in de Klankbordgroep voelde constructief.

Tot de bewuste avond van 9 juli waarin het eindrapport wordt aangeboden aan de Klankbordgroep en als een Konijn uit de Hoed de fusie als ideale oplossing getoverd wordt. Achteraf gezien had mij dit misschien niet moeten verbazen, aangezien Blaauwberg een gelijk  advies ook al een jaar eerder had gegeven aan de Vereniging Bedrijfsleven Duin- en Bollenstreek. Daarmee dan ook een consistent advies. Helaas in tegenspraak met de opdracht. Het was eerlijk geweest als Blaauwberg had aangegeven hierdoor niet objectief meer te kunnen kijken naar deze opdracht.

Maar nog meer stijgt mijn verbazing als de burgemeesters van Lisse, Hillegom en Teylingen als leden van de Stuurgroep aangeven zich te scharen achter dit advies en zo snel mogelijk tot fusie te willen komen.

Voorzitter u zult begrijpen dat ik mij daarna ongemakkelijk gevoeld heb binnen de klankbordgroep en niet meer wist wie nog oprecht was.

Het eindrapport is gebaseerd op: 

1. de inbreng van 60 ambtenaren. Voorzitter, dat wil zeggen 10 vanuit de gemeente Noordwijk en dat betekent 2 per beleidsterrein. Zeer indrukwekkend.

2.  op interviews met 30 stakeholders. Op mijn vraag aan de heer Van Bochove van bureau Blaauwberg of ik inzicht kon krijgen in de vragen die gesteld waren bij de interviews wordt mij korzelig geantwoord dat ik niet het idee moest hebben dat besturen van gerenommeerde instanties antwoord geven op vragen. Nee daar voer je een gesprek mee. Wel is er een lijst van respondenten waarin o.a. ook weer gesproken is met de voorzitter van de Vereniging Bedrijfsleven Duin- en Bollenstreek, die in mei 2012  reeds een rapport over dit onderwerp heeft laten opstellen

En het eindrapport is gebaseerd op sociologische gronden (gemiddeld inkomen, opleidingsniveau, gezinssamenstelling, economische oriëntatie).

Naar de mening van PUUR Noordwijk een flinterdunne onderbouwing voor een zo verstrekkend advies. Wij vermoeden dat een dergelijk rapport in het bedrijfsleven het levenslicht nooit had gezien.

Op geen een enkele wijze wordt er aandacht besteed aan de economische gevolgen, wat zijn de kosten- en baten, wat levert deze samenwerking op voor de inwoners, wat gaat een Bollenraad kosten?

Dan Voorzitter de informele raadsinformatie avond van 27 augustus. Ik benadruk hier “informeel”, aangezien dat ook zo gesteld is door de voorzitter van de stuurgroep (verslag Stuurgroep 10 september).

Ik neem die avond deel aan twee groep sessies. De tweede wordt geleid door de heer Jeroen Bos, senior beleidsadviseur bij Blaauwberg. Wat mij verrast is dat hij in zijn inleiding en daarna steevast aan ons vertelt wat hij vindt, wat Blaauwberg vindt. Op mijn vraag of het er om gaat wat hij vindt of wat wij raadsleden vinden raakt de man van zijn à propos, weet nog enkele vragen te ontlokken uit de groep en de sessie wordt met instemming van de aanwezigen vroegtijdig beëindigd.

Bij de terugkoppeling van deze avond in de Klankbordgroep meldt de voorzitter de heer Floor dat in zijn algemeenheid geconcludeerd kan worden dat de gemiddelde kennis bij de raadsleden over de wijze van invulling geven aan een gemeenschappelijke regeling betreurenswaardig laag is. De voorzitter geeft aan dat “men” zich afvraagt hoe een raadsvoorstel hieruit getrechterd moet worden.

Voorzitter dan komt de uitnodiging voor de informele raadsbijeenkomst van 5 september. Ook een interessante. Deze stelt nl: ‘van deze avond wordt geen verslag gemaakt. Per rondetafelgesprek inventariseren “wij” de gesprekspunten die “wij” gebruiken voor de verdere uitwerking. Getekend de heer Floor en mevrouw Spruit.

Ja en zo geschiedt. Blaauwberg weet de inbreng van deze twee informele avonden uit te werken tot een bouwstenen notitie, die als grondslag dient voor het raadsvoorstel. (zie bouwstenen notitie).

In het verslag van de stuurgroep van 10 september bevestigt de voorzitter dat de bouwstenen de uitkomst vormen van de informele raadsbijeenkomsten en daarmee vast staan. Er is geen ruimte voor alternatieven en amendementen.

Voorzitter zo leveren een tweetal informele raadsleden bijeenkomsten ineens “keiharde bouwstenen op”, die de basis zijn voor het voorliggende raadsvoorstel.

Dit brengt mij bij het “vertrouwelijk” ter inzage gelegde verslag van de ambtenaren. Hier uit blijkt dat de Noordwijkse ambtenaren zich in meerderheid niet herkennen in het rapport.

Voorzitter mijn gevoel van onbehagen wordt hierdoor niet minder.

Per mail heb ik dit gevoel gedeeld met de voorzitter van de klankbordgroep. Zijn antwoord is:  “Van het zeer vreemde gevoel dat je hebt bij de hele gang van zaken sinds het verschijnen van het rapport van Blauwberg kan ik je niet afhelpen. Helaas. Het zal er vast mee te maken hebben dat de zaken nu eenmaal zich niet altijd bewogen in een richting die jij/jullie graag zag(en). Maar zo werken dingen nu eenmaal als je met meerderheden en minderheden werkt in discussies over samenwerking.”

Bedroevend voorzitter dat er in een zo belangrijk dossier als de Bestuurlijke toekomst uitsluitend gewerkt is met meer- en minderheden en niet gestreefd is naar het vinden van een werkbaar compromis. Hoe zal dit gaan in de voorgestelde Bollenraad?

Dit brengt ons bij de voorliggende raadsvoordracht:

Voorgesteld wordt een extra regionale bestuurslaag te creëren. Juridisch vastgelegd in één gemeenschappelijke regeling.

De ideale oplossing voor hen die toch graag fusie zien. Deze voorgestelde zware maatschappelijke regeling voor alle 5 de beleidsterreinen is de opmaat naar fusie. Geen wonder dat de meerderheid van de gemeente bestuurders, die al aangaven in hun hart een fusie van de 5 Bollengemeenten te willen, geheel achter dit raadsvoorstel staan. Namelijk eenmaal in werking getreden is er geen weg terug. Bouwsteen 10 spreekt bemoedigend over een evaluatie van de gemeenschappelijke regeling over 4 jaar. Maar mocht de gemeenschappelijke regeling dan geen succes blijken te zijn dan is het enige alternatief toch dat overblijft  fusie?

Centraal staat één besluitplek (bouwsteen 1), het nieuwe Regionaal Bollenorgaan. Hier worden op basis van meerderheden (de helft plus 1 zie ook de besluiten tot nu toe) alle strategische beslissingen genomen voor de Bollen vijf gemeenten. Het bestaat uit een compacte afvaardiging van de gemeenteraad en is daarmee niet rechtstreeks gekozen. Het merendeel van de gekozen lokale gemeenteraadsleden heeft in dit Bollenorgaan dus géén stem!

Voorzitter een Bollenraad zal nooit een afvaardiging van de raad zijn. Dat heb ik ook mogen ervaren in de klankbordgroep, waar partijpolitiek door sommigen werd gevoerd en niet de lijn van de meerderheid van de gemeenteraad werd aangehangen!

Daarmee worden alle strategische beslissingen op het gebied van toerisme, cultuur, huizenbouw, bollenteelt, en zorg niet langer door onze gemeente genomen.

De Bollenstreek regeert. Over de besteding van het grootste gedeelte van het Noordwijkse belastinggeld wordt besloten door de streek.

Lokale keuzes en investeringen komen onder druk te staan door andere belangen in de regio. Zo ook de democratische controle op deze besluiten door de lokale gemeenteraad.

 Het creëren van een extra regionaal beleidsorgaan is te vergelijken met Europa. De beslissingen worden buiten het dorp genomen in een ongrijpbaar instituut waar geen controle en bijsturing vanuit Noordwijk meer mogelijk is

Wat heeft de Noordwijkse inwoner aan een regeling waarbij het lokale gemeentebestuur haar hoofd in de regionale schoot moet leggen en zo lokaal nauwelijks meer aanspreekbaar is omdat ze nergens écht meer over gaat? Waar de Noordwijkse waardevolle samenwerking met Katwijk geschaad wordt door het afhankelijk te maken van condities en van instemming door de Bollenraad (zie bouwsteen 4).

Het Bollenorgaan werkt alleen nog maar samen met andere gemeenten als het voor de meerderheid een voordeel oplevert, lees Noordwijk is afhankelijk van de andere bollengemeenten of het nog wel met Katwijk samen mag werken.

Wat PUUR NOORDWIJK betreft moet samenwerking moet vanuit een inhoudelijke agenda ontstaan. Lokaal steeds blijven afwegen of keuzes wel voordelen opleveren voor inwoners, ondernemers en bezoekers.

Willen we dat de regio straks gaat beslissen over de Noordwijkse winkelkernen, de lokale belastingen, waar we nieuwbouw mogen plegen? Hebben we dan helemaal niets geleerd van de fouten van Europa?! Forceert de regio straks of wij wel of niet in Bronsgeest sociale woningbouw mogen realiseren?

Samenwerking moet naar de mening van PUUR NOORDWIJK voor inwoners, ondernemers en bezoekers voordelen opleveren, financieel en qua dienstverlening. Lokale wethouders moeten zelfstandig beslissingen kunnen blijven nemen, gecontroleerd door een democratisch rechtstreeks gekozen gemeenteraad.

In de raad van 4 april is er door de gemeente raad van Noordwijk een geamendeerd raadsvoorstel en moties aangenomen. Dit raadsvoorstel en de moties komen nergens terug in het nu voorliggende voorstel. Gedurende het gehele proces van het komen tot een samenwerkingsvorm is de inbreng van Noordwijk, waarbij nadruk werd gelegd op flexibel samenwerken vanuit de inhoud,  stelselmatig terzijde geschoven. Het raadsvoorstel kijkt alleen naar de vorm.

Nergens lezen wij hoe door een gemeenschappelijker regeling de dienstverlening verbeterd zal worden en in welk mate, nergens lezen wij hoe en in welke mate er sprake zal zijn van een efficiency verbetering, een kosten baten analyse ontbreekt op alle terreinen.

Het antwoord op de vraag wat en in welke mate wordt de Noordwijkse burger beter van deze Gemeenschappelijk Regeling wordt niet gegeven. Laat staan een antwoord op de vraag wat gaat een Bollenraad ons kosten en wat gaat hij opbrengen. 

Kortom Puur Noordwijk herkent zich niet in het voorliggende raadsvoorstel en zal er niet mee instemmen.

Het voorstel van het college “het bestuurlijk alternatief” is  geheel in lijn met hetgeen de raad op 4 april besloot en de lijn die PUUR Noordwijk altijd heeft gevolgd. Katwijk is voor Noordwijk aanwijsbaar een betrouwbare partner in verschillende samenwerkingsvormen, waarmee tot op heden tonnen zijn bespaard. Een samenwerking met Katwijk kan plaatsvinden in een netwerkconstructie, waarbij voorstellen altijd aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Bij deze vorm van samenwerking houdt elke gemeente haar zelfstandigheid, maar kunnen de afspraken wel zodanig worden vastgelegd dat vrijblijvende samenwerking wordt voorkomen.

Dit is de soort van samenwerking die ook overeenkomt met hetgeen de commissaris van de Koning schrijft in zijn brief van 10 september : hij schrijft dat het doel van de decentralisaties is dat de dienstverlening dichter bij de burger georganiseerd moet worden, dit vraagt zo schrijft de Commissaris om nabijheid van bestuur!! Focus op de inhoud! Stel de inhoud voorop en de structuur moet daarop volgen! Bekijk per opgave welke samenwerkingsvorm het meest effectieve is.

Vervolgens schrijft hij Werk Flexibel: dat wil zeggen: vraag gestuurd naar optimale antwoorden zoeken. De ervaring leert dat niet flexibele samenwerkingsverbanden vaak als knellend ervaren worden!! En kiezen gemeenten daarom nu voor flexibele vormen.

Brengt mee democratische legitimiteit: positie van de raden is helder gedefinieerd en georganiseerd. Zodat de raad kaders kan stellen en prioritering in de besluitvorming kan aangeven. Voorkom dat de afstand tussen uitvoerende taak en controlerende taak niet te groot wordt. Bij een te grote afstand komen uitvoering en dienstverlening niet dichter bij de burger te staan, wat wel het doel van de decentralisatie was. Dit alles valt te lezen in de brief van de Commissaris.

Het door het college voorgestelde alternatief doet geen afbreuk aan mogelijk anders luidende besluiten vanavond in de gemeenteraden van de Bollen 4. Voor deze besluiten heeft de fractie van Puur Noordwijk alle begrijp en zullen die respecteren. Alleen voelen wij niet eenzelfde liefde om onvoorwaardelijk voor de Bollen4 te kiezen. Toegewijd en niet vrijblijvend samenwerken met Katwijk en mogelijk op terreinen met Oegstgeest staat flexibel samenwerken met de door de Bollen 4 gewenste GR op mogelijke beleidsterreinen naar ons idee niet in de weg.

Bij motie zal Puur Noordwijk het college opdragen uitwerking te geven aan het voorstel “Bestuurlijk Alternatief” zoals dat is beschreven in de brief van het college van 25 september jl. 

Voorzitter, hierbij dien ik namens de fractie van PUUR NOORDWIJK, Lijst Salman Noordwijk en Liberaal Noordwijk/Wat Noordwijk Wil een motie in: ‘Uitwerken “Bestuurlijk Alternatief”  - Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvend samenwerkingspartner voor Noordwijk’

Kortom voorzitter:

De fractie van Puur Noordwijk heeft altijd standvastig gepleit voor het samenwerken in een flexibele netwerkstructuur binnen de 6 gemeenten van de Duin- en Bollenstreek. En dat Katwijk hier als volwaardige partner bij betrokken zou worden. Nu dit in het raadsvoorstel op geen een enkele wijze aan de orde komt stemt de fractie niet met het voorstel in.

Voor zover in eerste termijn

Taetske Visser-Danser
Fractievoorzitter